Wat is MD?
Macula Degeneratie (MD) betekent letterlijk achteruitgang van de gele vlek. Het is een ingrijpende oogaandoening waardoor de gezichtsscherpte afneemt. Bij MD is de gele vlek of macula beschadigd. De gele vlek is weliswaar een klein onderdeel van het netvlies, maar hiermee ziet u het grootste deel van de details. Ze staat in voor het scherptezicht. Je periferiezicht kan dus nog vrij goed blijven. enkele vb. zouden kunnen zijn:
- Je ziet in die brede open hemel wel even snel dan je partner een luchtballon, maar de 3 letters erop kan je niet onderscheiden.
- Je ziet in de verte een tegenligger afkomen en je ziet ook tegelijk wat er links en rechts van je gebeurt, maar wat er op dat grote bord aan het volgende kruispunt staat kan je niet goed meer lezen.
Die gele vlek zorgt er ook voor dat u kunt lezen of iemands gezicht kunt herkennen.
Er bestaan twee vormen van Macula Degeneratie: een ‘droge’ en een ‘natte’ vorm. Bij de droge’ (atroforische)vorm gaat het gezichtsvermogen langzaam achteruit. Het gaat hier om een veroudering en verdunning van het weefsel op de gele vlek.
De natte (exsudatieve) vorm is een agressieve variant van MD, waarbij het gezichtsvermogen zeer snel, soms in enkele weken, terugloopt. Hier gaat het om de groei van broze bloedvaatjes ter hoogte van de macula. Wanneer deze gaan lekken (vocht of bloed) wordt de macula beschadigd.
De droge vorm komt bij ongeveer 30% van de mensen boven de 75 jaar voor en is verantwoordelijk voor ongeveer 90 % van de MD-patiënten.
Welke factoren verhogen de kans op het ontstaan van MD?
Het verouderingsproces is de grootste risicofactor om MD te krijgen. Vanaf 50 jaar neemt de kans op het ontwikkelen van MD toe. Vandaar ook de veel gebruikte benaming “leeftijdsgebonden macula degeneratie” of “LMD”. Daarnaast is het bekend dat vrouwen, rokers en bloedverwanten een verhoogd risico hebben tot de ontwikkeling van MD. Ook ongezonde voedingspatronen (weinig fruit en groenten) verhogen het risico.
Zelf-diagnose van MD
Een vroegtijdige opsporing van MD is van belang voor een optimale behandeling. Als je de indruk hebt dat je minder vlot details kan waarnemen, minder duidelijk de verkeersborden ziet, dat letters in de krant of tijdschrift wazig worden of beginnen te dansen of dat je de indruk hebt dat er te weinig licht is, dan is het tijd om een afspraakte maken met je oogarts, want dit zouden symptomen kunnen zijn van het begin van MD.
Bij de ‘natte’ vorm van MD treden al snel meer uitgesproken verstoringen van het beeld op. De belangrijkste hiervan zijn rechte lijnen die krom of golvend worden waargenomen en grijze of zwarte vlekken in het centrale gezichtsveld. Voorbeelden hiervan zijn regels van een tekst die krom lijken te lopen, een geruit oppervlak dat onregelmatig overkomt of een muurplint, deurstijl of raamlijst die gebogen lijkt.
Ook als je soms de indruk krijgt dat er enkele letters of een kort woord in een tekst ontbreken, maar bij herlezing toch wel aanwezig zijn, dan wijst dit op mogelijke vlekken op het centrale gezichtsveld.
Je kan dus zelf vaststellen of er mogelijk wat fout is. Echter het proces is verschillend van persoon tot persoon en kan soms weken maar ook jaren duren voor je het zelf gaat beseffen dat er iets niet klopt.
MD openbaart zich meestal in één oog tegelijk. De vervormde beelden die door het zieke oog worden waargenomen, worden meestal door het gezonde oog gecorrigeerd. Het is daarom van belang elk oog afzonderlijk te testen.
Amslertest
Een meer accurate zelf-diagnose kan u doen via de Amslertest. Deze kan u hier gratis downloaden of de kaart opvragen via ons contactformulier.
De Oogarts
Uiteraard gaat het hierboven om aanwijzingen en mogelijke symptomen. Zelf stel je vaak de symptomen pas vast als de schade toch al aanzienlijk is.
Zodra u een vermoeden hebt of enige twijfel raden wij u aan om contact te nemen met uw oogarts. Hierna vindt u een link naar een lijst van alle oogatsen per regio. Een oogarts kan vroegtijdige letsels van de macula vaststellen: door oftalmoscopie kan de macula grondig onderzocht worden eventueel kan een fluo-angiografie (onderzoek van het netvlies na inspuiten van een kleurstof in een armvene) uitgevoerd worden om abnormale bloedvaatjes ter hoogte van de macula op te sporen.
Een regelmatig oogonderzoek bij een oogarts is zeker aan te raden, omdat bij vroegtijdige ontdekking soms een meer efficiënte behandeling mogelijk is.
Behandeling van MD
Spijtig genoeg is er voorlopig voor de droge vorm nog geen echte behandeling. Wel zijn er heel wat goede ervaringen te melden met voedingssupplementen en/of een gerichte eetgewoonte.
Voor de natte vorm van MD zijn er vandaag een 3-tal behandelingen:
De conventionele (thermische) lasertherapie:
Deze is geschikt voor een bepaald aantal sub-vormen en dient te gebeuren in een vroeg stadium. Door middel van een sterke lichtstraal kunnen de lekkende bloedvaatjes in de omgeving van de macula dichtgebrand worden. Deze behandeling gebeurt ambulant en is niet pijnlijk. Alhoewel dit de ziekte niet geneest, kan dit wel de snelheid van zichtverlies wat vertragen. De laserbehandeling laat wel een klein litteken achter op de macula en dit veroorzaakt een blijvende blinde vlek in het gezichtsveld.
De PDT (Photo Dynamische Therapie) (inspuitingen):
In een beperkt aantal gevallen kan deze therapie de achteruitgang vertragen. Hierbij wordt een fotosensibiliserend produkt ingespoten in een ader, waarna met een bepaald soort laser het netvlies wordt bestraald. Deze behandeling is voorlopig zeer duur en dient vaak meermaals herhaald te worden. Vooral indien de maculadegeneratie een vrij grote netvliesbloeding heeft veroorzaakt, kan soms gekozen worden voor operatieve behandeling. Dan wordt een “vitrectomie” verricht waarbij het bloed vanonder het netvlies verwijderd wordt, alsmede de nieuwvaatvorming die de bloeding heeft veroorzaakt, en soms wordt het netvlies daarna wat gedraaid. Een bijkomende operatie op de uitwendige oogspieren is nadien nodig om het dubbelzien dat hierop volgt te corrigeren.
De Lucentis ranibizumab behandeling(sinds 2007):
Hiermee kan de achteruitgang van het gezichtsvermogen niet alleen gestabiliseerd worden, maar voor het eerst is er ook kans op verbetering.